ΣΑΑ 03 Καλή Υγεία και Ευημερία

Οδηγό Εκπαιδευτικού

Αυτός ο οδηγός προσφέρει στους εκπαιδευτικούς ένα δομημένο αλλά ευέλικτο πλαίσιο, που περιλαμβάνει γενικές πληροφορίες, πρακτικά παραδείγματα και διδακτικές στρατηγικές. Όλες οι δραστηριότητες μπορούν να ολοκληρωθούν χωρίς να απαιτείται κάποια συγκεκριμένη προϋπάρχουσα γνώση για το θέμα. Οικοδομούνται η μία πάνω στην άλλη, αλλά μπορούν επίσης να γίνουν ανεξάρτητα και μεμονωμένα. Φυσικά, μπορείτε να κάνετε προσαρμογές όπως χρειάζεται. Τα κεφάλαια είναι ανεξάρτητα επιτρέποντας έτσι ευέλικτη εφαρμογή - τα μαθήματα μπορούν να διδαχθούν διαδοχικά ή ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, ανάλογα με τους χρονικούς περιορισμούς και τις προϋπάρχουσες γνώσεις των μαθητών.

Είναι ιδανικά προσαρμοσμένο είτε για να ακολουθηθεί η προτεινόμενη πορεία είτε να αναπτυχθεί σε μορφή project. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από άλλους οργανισμούς, εκτός από το παραδοσιακό σχολικό περιβάλλον, από περιβαλλοντικές ομάδες και λέσχες.

«Ιστορία»

Μαζί με τους μαθητές και μαθήτριες σας, παρακολουθήστε την σύντομη και βασισμένη σε γεγονότα ιστορία για τον ΣΑΑ 3. Αν οι έννοιες και οι όροι που παρατίθενται δεν είναι σαφείς, μπορείτε να ζητήσετε από τους μαθητές και τις μαθήτριες να γράψουν άγνωστους όρους και ερωτήσεις, ώστε να διευκρινιστούν μετά την παρακολούθηση της ιστορίας. Οι ερωτήσεις των μαθητών και των μαθητριών μπορούν επίσης να δημιουργήσουν ευκαιρίες για περαιτέρω διερεύνηση.

Ρίξτε μια δεύτερη ματιά στην «Ιστορία» και χρησιμοποιήστε το κουμπί παύσης για να κάνετε ερωτήσεις κατανόησης. Χρησιμοποιήστε τις διαδραστικές ασκήσεις που είναι ενσωματωμένες στην ιστορία. Οι τρεις τύποι ασκήσεων - παιχνίδι αναζήτησης, ερωτήσεις περιεχομένου και κουίζ - σας επιτρέπουν να συζητήσετε το περιεχόμενο, να βελτιώσετε την κατανόηση και να εμβαθύνετε τις γνώσεις των μαθητών και των μαθητριών για τον ΣΑΑ 3.

Βιβλίο εργασίας μαθητή και μαθήτριας

Μετά την παρακολούθηση της «Ιστορίας», μπορείτε να επεκτείνετε και να ενισχύσετε τη μαθησιακή διαδικασία χρησιμοποιώντας το "βιβλίο εργασίας μαθητή και μαθήτριας", για το οποίο οι γενικές πληροφορίες, οι διδακτικές σημειώσεις και η εξήγηση για κάθε άσκηση μπορούν να βρεθούν στην ενότητα "Δραστηριότητες για τον ΣΑΑ 3" στην καρτέλα «Περιεχόμενα Διδακτικής Ενότητας».

ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Αυτή είναι μια δραστηριότητα ανακεφαλαίωσης που βοηθά τους μαθητές και μαθήτριες να συνδέσουν όσα έχουν μάθει με το περιεχόμενο της ιστορίας. Μέσω συζήτησης και αναστοχασμού, θα επανεξετάσουν βασικά θέματα, θα ενισχύσουν την κατανόησή τους και θα εξερευνήσουν εφαρμογές του μηνύματος της ιστορίας στον πραγματικό κόσμο.

Συνάντηση 1:

Παρακολουθήστε την σύντομη, βασισμένη σε γεγονότα, ιστορία για τον ΣΑΑ 3 με τους μαθητές και μαθήτριες σας. Κάντε μια αρχική συζήτηση και κάντε τις ενσωματωμένες διαδραστικές εργασίες.

Πριν παρακολουθήσετε την ιστορία για πρώτη φορά, δώστε στους μαθητές και στις μαθήτριες σας την ακόλουθη προφορική οδηγία: “Μετά το τέλος της ιστορίας, θα πρέπει να μοιραστείτε με όλους μας τι έχετε μάθει από αυτή.” Ενδεχομένως με την προσθήκη: "Προσπαθήστε να θυμηθείτε τουλάχιστον τρία πράγματα."

Στη συνέχεια, ζητήστε από τους μαθητές και μαθήτριες να περιγράψουν την ιστορία ρωτώντας τα εξής:

• Τι συνέβη στην ιστορία;

• Τι τράβηξε το ενδιαφέρον σας και γιατί;

• Γιατί είναι σημαντικό όλοι να μπορούν να είναι και να παραμένουν υγιείς;

Συνάντηση 2:

Δουλέψτε (περαιτέρω) στα φύλλα εργασίας.

Δώστε τα φύλλα εργασίας "ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ" από το βιβλίο εργασίας μαθητή για να εμπλέξετε τους στο περιεχόμενο της ιστορίας για τον ΣΑΑ 3.

ΑΞΙΟΛΟΓΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΜΟΥ

Αυτή η δραστηριότητα επικεντρώνεται στις δραστηριότητες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν υγιεινές και/ή να συμβάλλουν στην ευημερία ενός ατόμου. Αυτή η δραστηριότητα βοηθά τους μαθητές/τις μαθήτριες όχι μόνο να αξιολογήσουν τις δικές τους συνήθειες, αλλά και να κατανοήσουν τον ευρύτερο ρόλο της οικογένειας και της κοινότητας στην υποστήριξη ενός υγιεινού τρόπου ζωής.

Βήμα 1: Συλλογή δραστηριοτήτων

Ζητήστε από τους μαθητές/τις μαθήτριες να καταγράψουν τις δραστηριότητες που έκαναν την προηγούμενη ημέρα. Για να διασφαλίσετε την ειλικρίνεια και να αποφύγετε την αμηχανία, μπορείτε να συλλέξετε τις απαντήσεις ανώνυμα. Μπορείτε να το κάνετε ζητώντας από τους μαθητές/τις μαθήτριες να γράψουν τις δραστηριότητές τους σε χαρτί και να σας τις παραδώσουν ή χρησιμοποιώντας ένα διαδικτυακό εργαλείο όπως το www.mentimeter.com. Αν η ανωνυμία δεν είναι απαραίτητη, μπορείτε απλά να ζητήσετε από εθελοντές να μοιραστούν τις απαντήσεις τους.

Μια πιθανή οδηγία θα μπορούσε να είναι: Καταγράψτε όλες τις δραστηριότητες που κάνατε την προηγούμενη ημέρα.

Αν χρειαστεί, κάντε καθοδηγητικές ερωτήσεις για να βοηθήσετε τους μαθητές/τις μαθήτριες να θυμηθούν λεπτομέρειες:

• Πόσο κοιμηθήκατε;

• Τι κάνατε το πρωί;

• Πώς ήρθατε στο σχολείο;

• Τι κάνατε μετά το σχολείο;

• Τι γεύματα φάγατε;

Βήμα 2: Συζήτηση στην τάξη

Γράψτε μερικές από τις απαντήσεις στον πίνακα (ή αφήστε μικρές ομάδες να τις συζητήσουν ξεχωριστά). Στη συνέχεια, καθοδηγήστε την τάξη για να αναλύσουν πώς αυτές οι συνήθειες επηρεάζουν την υγεία.

Ερωτήσεις για συζήτηση:

• (Πώς) Επηρεάζει αυτή η συνήθεια την υγεία σας;

• Αν η συνήθεια θεωρείται ανθυγιεινή: Τι πρέπει να αλλάξει για να γίνει πιο υγιεινή;

Παραδείγματα σημείων συζήτησης:

• Ύπνος: Πόσος ύπνος θεωρείται υγιεινός;

• Διατροφή: Ήταν το γεύμα τους ισορροπημένο και θρεπτικό;

• Χρόνος μπροστά σε οθόνες: Πώς επηρεάζει η υπερβολική χρήση οθονών την ευημερία;

• Άσκηση: Γιατί είναι σημαντική η κίνηση και με ποιο τρόπο ο αθλητισμός μπορεί να τόσο ωφέλιμος όσο και επικίνδυνος;

• Κοινωνικός χρόνος: Γιατί είναι σημαντικό να περνάμε χρόνο με φίλους για την ψυχική μας υγεία;

Βήμα 3: Επέκταση της συζήτησης

Ενθαρρύνετε τη βαθύτερη σκέψη κάνοντας τις εξής ερωτήσεις:

• Ποιος μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση αυτών των συνηθειών;

• Χρειαζόμαστε υποστήριξη από άλλους (οικογένεια, σχολείο, κοινότητα) για να κάνουμε υγιεινές επιλογές;

Παραδείγματα:

• Ησυχία: Το να είμαστε ήσυχοι όταν οι άλλοι κοιμούνται βοηθά την ευημερία τους.

• Υγιεινή διατροφή: Ποιος παρέχει πρόσβαση σε υγιεινά τρόφιμα;

• Ισορροπία: Πώς μπορούμε να ισορροπήσουμε την προσωπική ευθύνη (π.χ. περιορισμός του χρόνου μπροστά σε οθόνες) με την εξωτερική υποστήριξη (π.χ. πρόσβαση σε πάρκα για παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους);

• Κοινωνική απομόνωση: Γιατί είναι σημαντικό να συμπεριλαμβάνουμε άλλους και να αποτρέπουμε την κοινωνική απομόνωση;

ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

Αυτή η δραστηριότητα αφορά τις ασθένειες, τις αιτίες τους, τις επιλογές πρόληψης και τις παγκόσμιες διαφορές.

Βήμα 1: Εγκατάσταση ομαδικής δραστηριότητας

Χωρίστε την τάξη σε μικρές ομάδες και ενδεχομένως παρακινήστε τους μαθητές/τις μαθήτριες λέγοντάς τους ότι μπορούν να συλλέξουν πόντους για κάθε σωστή απάντηση. Συνολικά, υπάρχουν 8 πόντοι. Η οδηγία θα μπορούσε να είναι:
Διαβάστε προσεκτικά τα παρακάτω κείμενα σχετικά με ασθένειες παγκοσμίως και απαντήστε στην ερώτηση που βρίσκεται κάτω από το κείμενο.

Χρησιμοποιήστε τα φύλλα εργασίας "ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ" για να βοηθήσετε τα παιδιά να μάθουν περισσότερα για τις μεμονωμένες ασθένειες και να απαντήσουν στις σχετικές ερωτήσεις. Συζητήστε τις απαντήσεις με την τάξη στη συνέχεια.

Παρακάτω μπορείτε να βρείτε τις σωστές απαντήσεις στις ερωτήσεις, καθώς και περισσότερες πληροφορίες για τις ασθένειες.

Ελονοσία

Η ελονοσία είναι μια ασθένεια που υπάρχει σε τροπικές περιοχές του κόσμου, κυρίως σε χώρες της Αφρικής, της Ασίας καθώς και της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής. Μεταδίδεται από έναν συγκεκριμένο τύπο κουνουπιού. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σε τσιμπήσει ένα κουνούπι για να μολυνθείς. Μπορεί να έχεις μόνο ήπια συμπτώματα όπως πυρετό, πονοκέφαλο ή να νιώθεις πολύ κρύο. Ωστόσο, είναι επίσης δυνατό να πεθάνεις από τη μόλυνση. Τα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν να μην χειροτερέψει η μόλυνση. Σήμερα είναι επίσης δυνατό να εμβολιαστείς κατά της ελονοσίας.

Πώς μπορούν οι άνθρωποι να προλάβουν τη μόλυνση από ελονοσία;

• ✓ Κρατώντας τα κουνούπια μακριά από το σώμα τους με τη βοήθεια κουνουπιέρων, εντομοαπωθητικών και μακριών ρούχων.

• Δεν είναι δυνατόν να προληφθεί η μόλυνση.

• Πλένοντας τα χέρια τους τακτικά.

Παρουσιάζοντας τη σωστή απάντηση (✓), μπορείτε να παρέχετε αυτές τις πληροφορίες: Με την τρέχουσα κλιματική αλλαγή λόγω της κλιματικής κρίσης, είναι πιθανό ότι η ελονοσία θα εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές του κόσμου, όπου η ασθένεια συνήθως δεν εμφανιζόταν προηγουμένως, όπως στην Ευρώπη. Αυτό καθιστά τη γνώση σχετικά με την προστασία και τη διάδοσή της ακόμη πιο σημαντική.

Διαβήτης Τύπου 2

Μερικοί άνθρωποι έχουν μια ασθένεια που ονομάζεται Διαβήτης Τύπου 2. Αυτό σημαίνει ότι το σώμα τους δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει σωστά την ενέργεια από τα τρόφιμα. Αυτό συμβαίνει επειδή ένας ειδικός βοηθός στο σώμα, που ονομάζεται ινσουλίνη, δεν λειτουργεί όπως πρέπει. Με την πάροδο του χρόνου, αυτό μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, όπως δυσκολία στη ροή του αίματος ή βλάβη στην καρδιά, τα μάτια και τα νεύρα. Αλλά μην ανησυχείς – δεν είναι κάτι που μπορείς να κολλήσεις από κάποιον άλλο! Οι άνθρωποι μπορούν να αποκτήσουν Διαβήτη Τύπου 2 για διάφορους λόγους. Μπορεί να εξαρτάται από το τι τρώνε, πόσο κινούνται και ασκούνται ή αν άλλα μέλη της οικογένειας το έχουν επίσης.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που ο αριθμός των ανθρώπων που αναπτύσσουν Διαβήτη Τύπου 2 αυξάνεται. Οι άνθρωποι τρώνε λιγότερα λαχανικά, φρούτα και δημητριακά ολικής άλεσης από ό,τι πριν και έχουν αντικαταστήσει αυτές τις καλές τροφές με υπερβολικά επεξεργασμένα τρόφιμα καθώς και πάρα πολύ κρέας. Πολλοί άνθρωποι επίσης δεν κινούν το σώμα τους αρκετά ή δεν κάνουν καμία μορφή άσκησης. Ο Διαβήτης Τύπου 2 εμφανίζεται σε κάθε χώρα του κόσμου.

Ποιες είναι καλές τρόποι πρόληψης του Διαβήτη Τύπου 2; (2 επιλογές είναι σωστές)

• ✓ Κινήσου κάθε μέρα.

• Φάε μπριζόλα κάθε μέρα.

• ✓ Τρώγε τακτικά φυλλώδη λαχανικά (π.χ. μπρόκολο, σπανάκι, λαχανίδα, λάχανο ...).

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Τύπου 2 μπορεί να προληφθεί υιοθετώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Ακόμα και όταν κάποιος νοσήσει τα συμπτώματα του μπορούν να μετριαστούν, για παράδειγμα, με την αλλαγή της διατροφής και την αύξηση της άσκησης.


Χολέρα

Όταν ένα άτομο μολυνθεί με χολέρα, το πιο εμφανές σύμπτωμα είναι συνήθως η διάρροια. Η ασθένεια είναι εύκολα θεραπεύσιμη με φάρμακα. Οι άνθρωποι κολλάνε την ασθένεια όταν έρχονται σε επαφή με ή πίνουν βρώμικο νερό. Αυτό συμβαίνει συνήθως σε περιοχές του κόσμου όπου οι άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε τουαλέτες, ντουζιέρες ή καθαρό νερό για να πιούν και να πλύνουν τα χέρια τους.

Τι μπορεί να κάνει μια κοινότητα για να προλάβει τη χολέρα στην περιοχή της; (2 επιλογές είναι σωστές)

• Να θέσει την περιοχή σε lockdown μέχρι να ελεγχθεί η ασθένεια.

• ✓ Να εξασφαλίσει ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιούν καθαρό νερό κάθε μέρα για μαγείρεμα και πλύσιμο καθώς και να έχουν πρόσβαση σε τουαλέτα.

• Να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να κάνουν περισσότερο αθλητισμό.

• ✓ Να εκπαιδεύσει τους ανθρώπους σχετικά με την ασθένεια και πώς να την προλάβουν.

Μιλώντας για τις σωστές απαντήσεις, μπορείτε να προσθέσετε: Η χολέρα εμφανίζεται συχνά σε περιοχές που είναι φτωχές ή αντιμετωπίζουν συγκρούσεις. Μερικές φορές δεν είναι τόσο εύκολο να αποτραπεί η εξάπλωση της ασθένειας.

Επιδημία Οπιοειδών

Όταν οι άνθρωποι έχουν έντονο πόνο, οι γιατροί τους δίνουν φάρμακα για βοήθεια. Αυτά τα φάρμακα είναι επίσης γνωστά ως οπιοειδή. Μερικοί άνθρωποι τους αρέσει να τα παίρνουν, ακόμα κι αν δεν είναι άρρωστοι ή σε σοβαρό πόνο, επειδή μουδιάζουν τα αρνητικά συναισθήματα για λίγο. Χωρίς έναν γιατρό να τους συμβουλεύει πόσο να πάρουν από αυτό το φάρμακο, οι άνθρωποι παίρνουν περισσότερα από ό,τι πρέπει ή τα παίρνουν πιο συχνά από ό,τι πρέπει. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στο να μην μπορούν να σταματήσουν να τα παίρνουν, ακόμα κι αν το θέλουν. Αυτό ονομάζεται εξάρτηση. Η λήψη υπερβολικών οπιοειδών μπορεί να σκοτώσει ανθρώπους. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, πολλοί άνθρωποι έχουν αυτό το πρόβλημα, γι' αυτό η κατάσταση εκεί ονομάζεται επιδημία οπιοειδών. Το 2023, 300 άνθρωποι πέθαιναν καθημερινά στις ΗΠΑ επειδή έπαιρναν υπερβολικά αυτά τα οπιοειδή.

Ποιες δύο δηλώσεις είναι αληθείς;

• Η επιδημία οπιοειδών συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι δεν πλένουν συχνά τα χέρια τους.

• ✓ Ονομάζεται επιδημία επειδή επηρεάζει τόσους πολλούς ανθρώπους.

• Τα οπιοειδή μπορούν να σκοτώσουν όταν ληφθούν υπερβολικά.

Συζητώντας τις σωστές απαντήσεις: Αυτό το θέμα διαφέρει από τις άλλες ασθένειες που διαβάσατε μέχρι τώρα, επειδή δεν είναι μια ασθένεια που μεταδίδεται μέσω επαφής με ένα άλλο άρρωστο άτομο, μολυσμένο νερό ή κουνούπια. Ωστόσο, αν κάποιος είναι εξαρτημένος από ουσίες όπως τα οπιοειδή, αυτό θεωρείται επίσης ασθένεια. Αυτό συμβαίνει επειδή ο εγκέφαλος δεν λειτουργεί πλέον όπως ενός υγιούς ατόμου. Οι άνθρωποι συνεχίζουν να χρησιμοποιούν οπιοειδή, παρόλο που γνωρίζουν ότι έχουν κακή επίδραση στο σώμα τους. Η ασθένεια καθιστά δύσκολο για αυτούς να σταματήσουν.

Ψυχική Υγεία

Η υγεία και η ευεξία δεν αφορούν μόνο το σώμα σου, αλλά και το μυαλό σου. Η ψυχική υγεία αφορά το πώς ένα άτομο σκέφτεται, νιώθει και ενεργεί. Όλοι νιώθουν θυμωμένοι, λυπημένοι, ανήσυχοι ή κουρασμένοι από καιρό σε καιρό. Αυτό δεν είναι κάτι ασυνήθιστο. Φυσικά, μπορεί να νιώθεις λυπημένος, π.χ. αν ο παππούς σου νοσηλεύεται ή ακόμα και πεθάνει. Αλλά αν αυτά τα συναισθήματα διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτό μπορεί να είναι σημάδι κακής ψυχικής υγείας. Για παράδειγμα, αν κάποιος αισθάνεται πάντα πεσμένος ή δεν μπορεί να κοιμηθεί πια. Πολλά διαφορετικά πράγματα μπορούν να προκαλέσουν ή να συμβάλουν σε προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως το να σε εκφοβίζουν, να νιώθεις μοναξιά ή ότι κανείς δεν σε καταλαβαίνει. Τα καλά νέα είναι: Μπορείς να βοηθήσεις τον εαυτό σου και τους άλλους να προλάβουν την κακή ψυχική υγεία. Αν κάνεις πράγματα που σου αρέσουν, βλέπεις τους φίλους σου και έχεις θετικές σχέσεις με τους άλλους, θα νιώθεις καλά και θα κάνεις τους άλλους να νιώθουν ότι ανήκουν και να νιώθουν καλύτερα. Και αν κάποιος δεν μπορεί να χαρεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, υπάρχουν επίσης επαγγελματίες που μπορούν να ζητήσουν βοήθεια. Η αναζήτηση βοήθειας δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ντρέπεσαι.

Τι μπορεί να οδηγήσει σε κακή ψυχική υγεία;

• ✓ Να εκφοβίζεις άλλους.

• Να επισκέπτεσαι τους παππούδες σου.

• Να περνάς χρόνο με τους φίλους σου.

Συζητώντας τη σωστή απάντηση, μπορείτε να αναφερθείτε στην προηγούμενη συζήτηση χρησιμοποιώντας την ερώτηση (Θυμάστε μια κατάσταση όπου ήσασταν εκεί για κάποιον και ίσως τον κάνατε να νιώσει καλύτερα;) για να δείξετε ότι ήδη γνωρίζουν στρατηγικές για την πρόληψη της κακής ψυχικής υγείας.

Εκτός από τη συζήτηση με τους μαθητές/τις μαθήτριες για την πρόληψη των ασθενειών, μπορείτε επίσης να διευρύνετε τη συζήτηση για να επικεντρωθείτε περισσότερο στο πώς οι ασθένειες αντιμετωπίζονται διαφορετικά από άτομο σε άτομο. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα παρακάτω παραδείγματα ή να προσθέσετε νέα:

• Πώς πιστεύετε ότι μια ασθένεια επηρεάζει τη ζωή ενός ατόμου; Σκεφτείτε διαφορετικές ασθένειες (σωματικές ή ψυχικές) και επίσης διαφορετικές ομάδες ανθρώπων.

• Πιστεύετε ότι υπάρχουν διαφορές στον τρόπο που κάποιος αντιμετωπίζει μια ασθένεια; Ποιες μπορεί να είναι αυτές;

• Τι μπορεί να γίνει σε ατομικό και πολιτικό επίπεδο για να αντιμετωπιστεί μια ασθένεια;

• Γιατί πιστεύετε ότι υπάρχουν ανισότητες στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη παγκοσμίως;

Για να λάβετε υπόψη το τοπικό σας πλαίσιο, μπορείτε επίσης να αφήσετε τους μαθητές/τις μαθήτριες να κάνουν μια (διαδικτυακή) έρευνα και να συζητήσουν τις απαντήσεις τους σχετικά με το ποιες είναι οι πιο κοινές ασθένειες στη χώρα σας και ποια μέτρα μπορούν να ληφθούν για την πρόληψή τους, ειδικά για τις μεταδοτικές ασθένειες.

«ΒΡΟΧΗ» ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ

Η παρακάτω δραστηριότητα επικεντρώνεται στην ψυχική υγεία: Το να κάνουμε κομπλιμέντα ο ένας στον άλλον για να ενισχύσουμε τη δυναμική της ομάδας.

Μπορείτε να κάνετε αυτή τη δραστηριότητα είτε γραπτώς είτε προφορικά. Πρώτα, συζητήστε τι είναι ένα κομπλιμέντο. Ετοιμάστε χαρτάκια με τα ονόματα των μαθητών/μαθητριών σας. Αφήστε κάθε μαθητή/μαθήτρια να τραβήξει τυχαία ένα χαρτάκι.

Δώστε τη φόρμα "ΒΡΟΧΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ" από το μαθητικό βιβλίο εργασίας και αφήστε τους μαθητές/τις μαθήτριες να τη συμπληρώσουν. Ρωτήστε τους πώς νιώθουν όταν λαμβάνουν και διαβάζουν τις κάρτες με τα κομπλιμέντα.

Σε περίπτωση που κάποιος/κάποια μαθητής/μαθήτρια δεν έγραψε τίποτα ή έγραψε κάτι κακό, συζητήστε το με την τάξη:

• Γιατί είναι προβληματικό;

• Πώς κάνει κάποιον/α να νιώθει;

• Τι σημαίνει αυτό για την ψυχική υγεία ενός ατόμου;

Μπορείτε επίσης να συζητήσετε πώς η ψυχική υγεία γίνεται αντιληπτή διαφορετικά:

• Πιστεύετε ότι υπάρχει διαφορά στο πώς αντιλαμβάνεται κάποιος μια ψυχική ασθένεια και μια που είναι φυσικά εμφανής; Γιατί;

• Πιστεύετε ότι υπάρχουν διαφορές μεταξύ ηλικιακών ομάδων, πολιτισμών και κοινωνιών;

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΣΟΥ

Αυτή η δραστηριότητα επικεντρώνεται στο να αναδειχθούν οι όποιες διαφορές στην καλή υγεία και την υγιεινή ανάλογα με το φύλο ενός ατόμου.

Σας προτείνουμε να μην χωρίσετε την τάξη ανά φύλο, αλλά να τους συμπεριλάβετε όλους/όλες στη συζήτηση. Μιλήστε στους μαθητές/τις μαθήτριες σας για τη σημασία της υγιεινής. Προτείνουμε να ξεκινήσετε με ένα συγκεκριμένο παράδειγμα – σε αυτή την περίπτωση, την υγιεινή κατά την έμμηνο ρύση. Στη συνέχεια, μπορείτε να διευρύνετε το θέμα. Δείτε το γλωσσάριο που αποτελεί μέρος του «Κόσμου μάθησης» για επεξηγήσεις σχετικά με το φύλο, το κοινωνικό φύλο και την ταυτότητα φύλου, τις οποίες μπορείτε να συμπεριλάβετε, καθώς και το ενημερωτικό κείμενο για την έμμηνο ρύση, που βρίσκεται επίσης στο μαθητικό βιβλίο εργασίας. Αν είναι δυνατόν, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα γραφικό που δείχνει τις ωοθήκες. Μπορείτε επίσης να φέρετε, για παράδειγμα, σερβιέτες, ταμπόν ή ένα κύπελλο περιόδου για να κάνετε το θέμα πιο ζωντανό.

Δώστε το φύλλο εργασίας "Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΣΟΥ" από το μαθητικό βιβλίο εργασίας. Αφήστε τους μαθητές/τις μαθήτριες να διαβάσουν το ενημερωτικό κείμενο και να απαντήσουν στις προτεινόμενες ερωτήσεις (μαζί).

Στη συνέχεια, μπορείτε να ξεκινήσετε μια συζήτηση στην τάξη χρησιμοποιώντας τις παρακάτω ερωτήσεις:

• Γιατί πιστεύετε ότι αυτά τα προϊόντα περιόδου είναι απαραίτητα;

• Γιατί είναι δύσκολο να αποκτήσει κανείς προϊόντα υγιεινής περιόδου ακόμη και σήμερα; Εξετάστε και άλλες περιοχές ή χώρες.

• Γιατί είναι σημαντικό να μιλάμε για αυτό, ανεξαρτήτως φύλου;

• Πώς θα μπορούσατε να υποστηρίξετε ο ένας τον άλλον, π.χ. όταν κάποια έχει περίοδο και αφήνει λεκέδες στα ρούχα της;

Τώρα που οι μαθητές/μαθήτριές σας έχουν κατανοήσει ένα συγκεκριμένο παράδειγμα για τη σημασία της υγιεινής, προτείνουμε να συνεχίσετε τη συζήτηση. Μπορείτε επίσης να ζητήσετε από τους μαθητές/τις μαθήτριες να γράψουν πρώτα τις απαντήσεις τους στα βιβλία εργασίας τους και στη συνέχεια να τις συζητήσετε με ολόκληρη την τάξη.

• Γιατί πιστεύεις ότι η υγιεινή είναι σημαντική για την υγεία;

• Πιστεύεις ότι τα διαφορετικά φύλα έχουν διαφορετική υγιεινή;

• Πιστεύεις ότι υπάρχουν παγκόσμιες διαφορές στην πρόσβαση στην υγιεινή (και σε καθαρές εγκαταστάσεις υγιεινής);

• Πώς πιστεύεις ότι αυτές οι διαφορές επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων;

ΠΩΣ Η ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΣΟΥ

Αυτή η δραστηριότητα βοηθά τους μαθητές/τις μαθήτριες να αναγνωρίσουν πώς η διαφήμιση επηρεάζει τις επιλογές τους, συχνά προωθώντας ανθυγιεινά προϊόντα με ελκυστικό τρόπο. Αναλύοντας πραγματικές διαφημίσεις και δημιουργώντας τις δικές τους για ένα υγιεινό προϊόν, οι μαθητές/μαθήτριες θα αναπτύξουν μια κριτική κατανόηση των τακτικών μάρκετινγκ και της επίδρασής τους στην υγεία.

Παρόλο που ορισμένες χώρες, όπως η Νορβηγία και η Σουηδία έχουν απαγορεύσει τη διαφήμιση που στοχεύει σε μικρά παιδιά, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες επιτρέπουν τέτοιου είδους διαφήμιση. Συχνά, οι διαφημίσεις για ανθυγιεινά προϊόντα ή δραστηριότητες (π.χ. γλυκά, ενεργειακά ποτά και βιντεοπαιχνίδια) απευθύνονται σε νέους ανθρώπους.

Ξεκινήστε ρωτώντας τους μαθητές/τις μαθήτριες για τις πιο πρόσφατες εμπειρίες τους με διαφημίσεις που τους στοχεύουν ή/και δείχνοντας ένα τρέχον παράδειγμα από τη χώρα σας. Σας προτείνουμε να χρησιμοποιήσετε μια διαφήμιση για κάτι που γνωρίζετε ότι έχει σημασία για τους μαθητές/τις μαθήτριές σας. Μπορείτε επίσης να αναζητήσετε κάτι που συνήθως απεικονίζεται με έντονο, ισχυρό σχεδιασμό, π.χ. ενεργειακά ποτά ή ηλεκτρονικά προϊόντα που χρησιμοποιούν ζώα και/ή (ακραία) αθλήματα.

Ρωτήστε τους μαθητές/τις μαθήτριες τι τους έρχεται στο μυαλό όταν βλέπουν τη διαφήμιση. Στη συνέχεια, κάντε τους να αναρωτηθούν αν το προϊόν/η δραστηριότητα που απεικονίζεται συμβάλλει πραγματικά στην υγεία τους. (Σε περίπτωση που χρησιμοποιήσετε το ενεργειακό ποτό ως παράδειγμα, μπορείτε να ενημερώσετε τους μαθητές/τις μαθήτριες για τα συστατικά του, ειδικά για την υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη). Μπορείτε επίσης να συζητήσετε ποια είναι η διαφορά όταν κάτι προωθείται από διάσημα και δημοφιλή άτομα – θα μπορούσε αυτό να σας κάνει να το θέλετε ακόμη περισσότερο; Συνδέετε το προϊόν με χαρακτηριστικά του δημοφιλούς ατόμου, τον τρόπο ζωής του ή κάτι παρόμοιο;

Μετά την προηγούμενη συζήτηση, που θα μπορούσε να γίνει π.χ. σε ομάδες, αναθέστε τους την εργασία να δημιουργήσουν μια διαφήμιση (αφίσα) για κάτι υγιεινό! Ανάλογα με τον εξοπλισμό του σχολείου σας, οι αφίσες μπορούν να ζωγραφιστούν/σχεδιαστούν, να δημιουργηθούν με χαρτί, κόλλα και ψαλίδι ή να δημιουργηθούν ψηφιακά (ίσως χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη). Ζητήστε από τους μαθητές/τις μαθήτριες να φτιάξουν τη διαφήμιση με τέτοιο τρόπο ώστε να απευθύνεται επιτυχώς στους ίδιους.

Αν θέλετε να συζητήσετε περαιτέρω τον ρόλο της διαφήμισης, μπορείτε να ρίξετε μια ματιά στον «κόσμο μάθησης» για τον ΣAΑ 12 σχετικά με την υπεύθυνη παραγωγή και κατανάλωση.

ΤΡΩΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ

Αυτή η δραστηριότητα βοηθά τους μαθητές/τις μαθήτριες να κατανοήσουν γιατί ορισμένοι άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι σε κινδύνους για την υγεία από άλλους και ποιοι παράγοντες συμβάλλουν σε αυτό. Αναλύοντας πραγματικές καταστάσεις, οι μαθητές/μαθήτριες θα διερευνήσουν πώς οι βιολογικοί, οικονομικοί, περιβαλλοντικοί και κοινωνικοί παράγοντες επηρεάζουν την ικανότητα ενός ατόμου να παραμείνει υγιές. Αυτή η άσκηση ενθαρρύνει την ενσυναίσθηση και την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ανισότητες στην υγεία.

Μέρος 1: Αναγνώριση επικίνδυνων καταστάσεων

1. Καταιγισμός ιδεών

Ζητήστε από τους μαθητές/τις μαθήτριες να σκεφτούν καταστάσεις όπου η υγεία ενός ατόμου θα μπορούσε να κινδυνεύει. Μπορείτε να τους καθοδηγήσετε με ερωτήσεις όπως:

• Υπάρχουν ακραίες καιρικές συνθήκες που θα μπορούσαν να είναι επικίνδυνες;

• Ποια εμπόδια στην καθημερινή ζωή θα μπορούσαν να προκαλέσουν βλάβη;

Αν χρειαστεί, δώστε παραδείγματα:

• Μια πολύ ζεστή ημέρα σε μια πόλη χωρίς σκιερά μέρ.

• Σκάλες χωρίς κιγκλίδωμα, κακός φωτισμός ή βρεγμένα φύλλα.

• Έκθεση σε έναν μολυσματικό ιό.

• Ένας στενός, πολυσύχναστος δρόμος χωρίς λωρίδα για ποδήλατα.

• Η απώλεια του σπιτιού κάποιου.

2. Συζήτηση

Γράψτε τις ιδέες των μαθητών/μαθητριών στον πίνακα και συζητήστε τις ως τάξη ή σε μικρές ομάδες. Χρησιμοποιήστε καθοδηγητικές ερωτήσεις:

• Γιατί είναι αυτή η κατάσταση επικίνδυνη;

• Ποιος είναι πιο ευάλωτος σε αυτή την κατάσταση και γιατί;

• Ποιες αλλαγές θα μπορούσαν να την κάνουν πιο ασφαλή; Ποιος είναι υπεύθυνος για αυτές τις αλλαγές;

3. Κατανόηση παραγόντων ευαλωτότητας

Παρουσιάστε βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν την ευαλωτότητα:

• Βιολογικοί: Ηλικία, γενετική, προϋπάρχουσες παθήσεις.

• Οικονομικοί: Εισόδημα, επαγγελματική ασφάλεια, στέγαση.

• Περιβαλλοντικοί: Ρύπανση, πρόσβαση σε καθαρό νερό, υποδομές.

• Κοινωνικοί: Πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση, διακρίσεις.

Υπάρχει επίσης η δυνατότητα να κατηγοριοποιηθούν διαφορετικά οι παράγοντες που επηρεάζουν:

• Προσωπικοί παράγοντες: Μπορεί να αλλάξουν (π.χ. επίπεδο φυσικής κατάστασης, λήψη προληπτικών μέτρων όπως η χρήση κράνους κατά την ποδηλασία) ή όχι (π.χ. ηλικία).

• Εξωτερικοί παράγοντες: Περιβάλλον (π.χ. διαφορετικές ακραίες καιρικές συνθήκες σε διαφορετικές περιοχές), κοινωνία (π.χ. ρατσισμός, διακρίσεις λόγω αναπηρίας), καθώς άλλοι άνθρωποι μπορεί να έχουν προκαταλήψεις λόγω της εμφάνισης κάποιου ατόμου και να το αντιμετωπίζουν με λιγότερο σεβασμό/διαφορετικά και/ή να του αποκλείουν τη πρόσβαση σε υποδομές (π.χ. πρόσβαση σε ιατρικές θεραπείες, πάρκα και σκιερά μέρη).

• Δομές εξουσίας: Ποιος είναι ενδεχομένως ικανός και/ή υπεύθυνος να βοηθήσει (π.χ. τα άτομα μπορεί να παρέχουν πρώτες βοήθειες ή να καλέσουν για βοήθεια, ενώ μόνο συλλογικά μπορεί να χτιστεί ένα νέο πάρκο ή νοσοκομείο).

Ενθαρρύνετε τους μαθητές/τις μαθήτριες να συνδέσουν αυτούς τους παράγοντες με τις καταστάσεις που συζήτησαν.

Παράδειγμα:
Μια πολύ ζεστή ημέρα ένα ηλικιωμένο άτομο ή ένα μωρό θα επηρεαστεί περισσότερο και θα είναι πιο ευάλωτο σε αυτή την κατάσταση από έναν 20χρονο.Ωστόσο, αν αυτός ο 20χρονος εκτίθεται συνεχώς σε ρύπανση (π.χ. κακή ποιότητα αέρα) και δεν έχει πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό, το σώμα και το ανοσοποιητικό του σύστημα μπορεί ήδη να είναι σε κακή κατάσταση και να επηρεαστεί σοβαρά από αυτή τη ζεστή ημέρα.

Μέρος 2: Εξερεύνηση της ευαλωτότητας μέσω παιχνιδιού ρόλων

1. Χρήση καρτών χαρακτήρων

Δώστε τις δείγμα κάρτες "ΤΡΩΤΑ ΣΗΜΕΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ" από το μαθητικό βιβλίο εργασίας. Κάθε κάρτα αντιπροσωπεύει ένα φανταστικό άτομο με μοναδικά χαρακτηριστικά (π.χ. οικονομική κατάσταση, συνθήκες υγείας, συνθήκες διαβίωσης).

2. Ομαδική δραστηριότητα

1. Αναθέστε σε κάθε ομάδα μια επικίνδυνη κατάσταση από το Μέρος 1.

2. Κάθε ομάδα συζητά πώς ο χαρακτήρας της θα επηρεαστεί από την κατάσταση.

3. Χρησιμοποιήστε καθοδηγητικές ερωτήσεις:

   • Επηρεάζεται το άτομο έντονα ή ελαφρώς; Γιατί;

   • What challenges do they face in getting helpΜε ποιες προκλήσεις έρχεται αντιμέτωπο για να λάβει βοήθεια;

   • Ποιοι παράγοντες (κοινωνικοί, οικονομικοί, βιολογικοί, περιβαλλοντικοί) συμβάλλουν στην ευαλωτότητά του;

3. Αναστοχασμός

Ζητήστε από τις ομάδες να μοιραστούν τα ευρήματά τους με την τάξη.

Τονίστε πώς συχνά πολλοί παράγοντες συνδυάζονται για να κάνουν ένα άτομο πιο ευάλωτο.

ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΥΓΙΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ ΣΟΥ

Αυτή η δραστηριότητα ενθαρρύνει τους μαθητές/τις μαθήτριες να εξερευνήσουν πώς η πόλη ή η γειτονιά τους υποστηρίζει την υγεία και την ευημερία και να προτείνουν βελτιώσεις. Αναλύοντας την πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, πράσινους χώρους, μεταφορές και υγιεινά τρόφιμα, οι μαθητές/μαθήτριες θα αναπτύξουν μια βαθύτερη κατανόηση του πώς οι κοινότητες επηρεάζουν την υγεία.

Βήμα 1: Αξιολόγηση του περιβάλλοντος υγείας της πόλης σας

Παρέχετε στους μαθητές/τις μαθήτριες έναν χάρτη της πόλης τους ή ζητήστε τους να σχεδιάσουν έναν. Αφήστε τους να εντοπίσουν βασικές τοποθεσίες, όπως νοσοκομεία, ιατρεία, πάρκα, αθλητικές εγκαταστάσεις, καταστήματα τροφίμων και κατοικημένες περιοχές.

Στη συνέχεια, πραγματοποιήστε μια καθοδηγούμενη συζήτηση. Πιθανές ερωτήσεις είναι:

• Πόσο εύκολη είναι η πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη; (Πού βρίσκονται τα νοσοκομεία και τα ιατρεία; Είναι εύκολο να κλείσετε ραντεβού;)

• Υπάρχουν πράσινοι χώροι και μέρη για χαλάρωση;

• Ποιες ευκαιρίες για αθλητισμό και αναψυχή υπάρχουν εκτός σχολείου;

• Τι είδους τρόφιμα είναι διαθέσιμα και πού μπορούν οι άνθρωποι να αγοράσουν φρέσκα, υγιεινά τρόφιμα;

• Πόσο εύκολη είναι η μετακίνηση; Είναι ορισμένοι άνθρωποι αποκλεισμένοι από ορισμένες περιοχές ή δραστηριότητες;

Βήμα 2: Σχεδιάζοντας μια πιο υγιή κοινότητα

Ζητήστε από τους μαθητές/τις μαθήτριες να φανταστούν βελτιώσεις που θα έκαναν την πόλη τους πιο υγιή. Αφήστε τους να σημειώσουν ή να σχεδιάσουν προσθήκες στους χάρτες τους, όπως:

• Περισσότερα πάρκα και αθλητικούς χώρους.

• Ασφαλέστερους ποδηλατόδρομους και πεζοδρόμια.

• Καλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.

• Πιο οικονομικές και θρεπτικές επιλογές τροφίμων.

Ζητήστε από τους μαθητές/τις μαθήτριες να παρουσιάσουν τις ιδέες τους και να εξηγήσουν γιατί αυτές οι αλλαγές θα βελτίωναν τη δημόσια υγεία. Ενθαρρύνετέ τους να σκεφτούν ρεαλιστικές λύσεις και ποιος στην κοινότητα θα μπορούσε να βοηθήσει στην υλοποίησή τους.

ΑΝΑΛΗΨΗ ΔΡΑΣΗΣ

Αυτή η δραστηριότητα επικεντρώνεται στο τι θα μπορούσαν να κάνουν οι μαθητές/μαθήτριες για να βελτιώσουν την υγεία και την ευημερία τους, καθώς και των άλλων ανθρώπων. Μπορούν να γράψουν αυτές τις ιδέες, να τις σχεδιάσουν ή να δημιουργήσουν ένα κολάζ.

Για αυτό, χωρίστε την τάξη σε ομάδες και μοιράστε το φύλλο εργασίας "ΑΝΑΛΗΨΗ ΔΡΑΣΗΣ" από το μαθητικό βιβλίο εργασίας.

Αφήστε τους να κάνουν καταιγισμό ιδεών για δράσεις σύμφωνα με διαφορετικές παραμέτρους, όπως οι εξής:

• Δράσεις που προάγουν τη δική σας υγεία και ευημερία.

• Δράσεις που βελτιώνουν ή διατηρούν τη σταθερότητα της υγείας και της ευημερίας των άλλων.

• Πράγματα που μπορούμε να αλλάξουμε στο σχολείο/στο σπίτι ή σε άλλο μέρος όπου περνάμε πολύ χρόνο, για να βελτιώσουμε εκεί την υγεία και την ευημερία μας – και να αντλήσουμε δράσεις από αυτό.

• Πράγματα που θα θέλαμε να αλλάξουμε σχετικά με την πρόσβαση στην υγειονομικήΕυάλωτες ομάδες και τι θα μπορούσε να γίνει για να τις βοηθήσουμε.

Ζητήστε από τους μαθητές/τις μαθήτριες να αιτιολογήσουν τις απαντήσεις τους. Μπορείτε επίσης να συλλέξετε τις απαντήσεις σε αφίσες που μπορείτε να εκθέσετε στην τάξη σας ή σε άλλα μέρη του σχολικού κτιρίου. Οι μαθητές/μαθήτριες μπορούν να επεξεργαστούν περαιτέρω τις αφίσες και να συνδέσετε τη δραστηριότητα με αυτό που έχουν ήδη μάθει για την επίδραση της διαφήμισης: Πώς μπορούν να κάνουν τις αφίσες τους όσο το δυνατόν πιο ενδιαφέρουσες για να παρακινήσουν και άλλους να συμμετάσχουν στις δράσεις τους για καλύτερη υγεία και ευημερία;