ΣΑΑ 16 Ειρήνη, Δικαιοσύνη και Ισχυροί Θεσμοί

Οδηγό Εκπαιδευτικού

Αυτός ο οδηγός προσφέρει στους εκπαιδευτικούς ένα δομημένο αλλά ευέλικτο πλαίσιο, που περιλαμβάνει γενικές πληροφορίες, πρακτικά παραδείγματα και διδακτικές στρατηγικές. Όλες οι δραστηριότητες μπορούν να ολοκληρωθούν χωρίς να απαιτείται κάποια συγκεκριμένη προϋπάρχουσα γνώση για το θέμα. Οικοδομούνται η μία πάνω στην άλλη, αλλά μπορούν επίσης να γίνουν ανεξάρτητα και μεμονωμένα. Φυσικά, μπορείτε να κάνετε προσαρμογές όπως χρειάζεται. Τα κεφάλαια είναι ανεξάρτητα επιτρέποντας έτσι ευέλικτη εφαρμογή - τα μαθήματα μπορούν να διδαχθούν διαδοχικά ή ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, ανάλογα με τους χρονικούς περιορισμούς και τις προϋπάρχουσες γνώσεις των μαθητών.

Είναι ιδανικά προσαρμοσμένο είτε για να ακολουθηθεί η προτεινόμενη πορεία είτε να αναπτυχθεί σε μορφή project. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από άλλους οργανισμούς, εκτός από το παραδοσιακό σχολικό περιβάλλον, από περιβαλλοντικές ομάδες και λέσχες.

«Ιστορία»

Μαζί με τους μαθητές και μαθήτριες σας, παρακολουθήστε την σύντομη και βασισμένη σε γεγονότα ιστορία για τον ΣΑΑ 16. Αν οι έννοιες και οι όροι που παρατίθενται δεν είναι σαφείς, μπορείτε να ζητήσετε από τους μαθητές και τις μαθήτριες να γράψουν άγνωστους όρους και ερωτήσεις, ώστε να διευκρινιστούν μετά την παρακολούθηση της ιστορίας. Οι ερωτήσεις των μαθητών και των μαθητριών μπορούν επίσης να δημιουργήσουν ευκαιρίες για περαιτέρω διερεύνηση.

Ρίξτε μια δεύτερη ματιά στην «Ιστορία» και χρησιμοποιήστε το κουμπί παύσης για να κάνετε ερωτήσεις κατανόησης. Χρησιμοποιήστε τις διαδραστικές ασκήσεις που είναι ενσωματωμένες στην ιστορία. Οι τρεις τύποι ασκήσεων - παιχνίδι αναζήτησης, ερωτήσεις περιεχομένου και κουίζ - σας επιτρέπουν να συζητήσετε το περιεχόμενο, να βελτιώσετε την κατανόηση και να εμβαθύνετε τις γνώσεις των μαθητών και των μαθητριών για τον ΣΑΑ 16.

Βιβλίο εργασίας μαθητή και μαθήτριας

Μετά την παρακολούθηση της «Ιστορίας», μπορείτε να επεκτείνετε και να ενισχύσετε τη μαθησιακή διαδικασία χρησιμοποιώντας το "βιβλίο εργασίας μαθητή και μαθήτριας", για το οποίο οι γενικές πληροφορίες, οι διδακτικές σημειώσεις και η εξήγηση για κάθε άσκηση μπορούν να βρεθούν στην ενότητα "Δραστηριότητες για τον ΣΑΑ 16" στην καρτέλα «Περιεχόμενα Διδακτικής Ενότητας».

ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Αυτή είναι μια δραστηριότητα ανακεφαλαίωσης που βοηθά τους μαθητές και μαθήτριες να συνδέσουν όσα έχουν μάθει με το περιεχόμενο της ιστορίας. Μέσω συζήτησης και αναστοχασμού, θα επανεξετάσουν βασικά θέματα, θα ενισχύσουν την κατανόησή τους και θα εξερευνήσουν εφαρμογές του μηνύματος της ιστορίας στον πραγματικό κόσμο.

Συνάντηση 1:

Παρακολουθήστε την σύντομη, βασισμένη σε γεγονότα, ιστορία για τον ΣΑΑ 16 με τους μαθητές και μαθήτριες σας. Κάντε μια αρχική συζήτηση και κάντε τις ενσωματωμένες διαδραστικές εργασίες.

Πριν παρακολουθήσετε την ιστορία για πρώτη φορά, δώστε στους μαθητές και στις μαθήτριες σας την ακόλουθη προφορική οδηγία: “Μετά το τέλος της ιστορίας, θα πρέπει να μοιραστείτε με όλους μας τι έχετε μάθει από αυτή.” Ενδεχομένως με την προσθήκη: "Προσπαθήστε να θυμηθείτε τουλάχιστον τρία πράγματα."

Στη συνέχεια, ζητήστε από τους μαθητές και μαθήτριες να περιγράψουν την ιστορία ρωτώντας τα εξής:

• Τι συνέβη στην ιστορία;

• Τι τράβηξε το ενδιαφέρον σας και γιατί;

• Γιατί είναι επιθυμητές η ειρήνη και η δικαιοσύνη;

• Γιατί είναι απαραίτητοι οι ισχυροί θεσμοί για την εδραίωση της ειρήνης στον κόσμο και την υλοποίηση των ΣAΑ;

Συνάντηση 2:

Δουλέψτε (περαιτέρω) στα φύλλα εργασίας.

Δώστε τα φύλλα εργασίας "ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ" από το βιβλίο εργασίας μαθητή για να εμπλέξετε τους στο περιεχόμενο της ιστορίας για τον ΣΑΑ 16.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΟ;

Αυτή η άσκηση αποτελείται από τέσσερα σύντομα κείμενα τα οποία διαπραγματεύονται σε σχέση με τη δικαιοσύνη. Το πρώτο (πληροφοριακό) κείμενο αφορά στο δικαίωμα των γυναικών στην ψήφο και έχει στόχο να οδηγήσει στη μάθηση ότι αυτό που είναι νόμιμο δεν είναι πάντα δίκαιο (στη συγκεκριμένη περίπτωση: ο αποκλεισμός των γυναικών από τη διαδικασία της ψήφου ήταν νόμιμος σε πολλά πρώην ευρωπαϊκά κράτη, αλλά σήμερα αναγνωρίζεται ως άδικος από την κοινωνία). Τα επόμενα τρία κείμενα περιγράφουν φανταστικές ιστορίες που αφορούν την εκδίκηση, τη διαφθορά και τη σημασία της ανεξάρτητης δικαιοσύνης.

Δώστε στους μαθητές και τις μαθήτριες το φύλλο εργασίας "ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΟ;" από το μαθητικό βιβλίο εργασίας.

Διαβάστε το πρώτο πληροφοριακό κείμενο στην τάξη και απαντήστε μαζί στην πρώτη ερώτηση πολλαπλής επιλογής. Στη συνέχεια, ζητήστε από τους/τις μαθητές/μαθήτριες να διαβάσουν προσεκτικά την κάθε ιστορία για να απαντήσουν στις υπόλοιπες ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής που ακολουθούν μετά από κάθε κείμενο. Φυσικά, μπορείτε μετά να συζητήσετε τις ερωτήσεις στην ολομέλεια της τάξης.

Οι σωστές απαντήσεις είναι:

• Πληροφοριακό κείμενο: Οι νόμοι δεν είναι πάντα δίκαιοι.

• Περίπτωση 1: Οι βιαστικές ενέργειες μπορεί να είναι άδικες και να προκαλέσουν περισσότερη ζημιά από το αρχικό πρόβλημα.

• Περίπτωση 2: Δεν διασφάλισε ότι εφαρμόζονται οι ίδιοι κανόνες για όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από την οικονομική τους κατάσταση.

• Περίπτωση 3: Είναι σημαντικό ένας/μία δικαστής να είναι ανεξάρτητος/ανεξάρτητη για να διασφαλίζεται ότι η δικαιοσύνη δεν επηρεάζεται από γνωριμίες ή άλλους παράγοντες.

ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΚΑΝΟΝΕΣ

Αυτή η δραστηριότητα χρησιμοποιεί ένα απλό παιχνίδι με ζάρια για να εξερευνήσει τη δικαιοσύνη, τις συγκρούσεις και τον αντίκτυπο των κανόνων στη δυναμική της ομάδας. Συγκρίνοντας δύο εκδοχές του παιχνιδιού, οι μαθητές και οι μαθήτριες θα βιώσουν πώς οι μεροληπτικοί κανόνες που εξυπηρετούν συγκεκριμένα άτομα και μόνον μπορούν να δημιουργήσουν ένταση και πώς η δικαιοσύνη ενισχύει τη συνεργασία στην ομάδα.

Για αυτή την δραστηριότητα, χωρίστε την τάξη σας σε ομάδες των 3-5 μαθητών/μαθητριών και δώστε σε κάθε ομάδα ένα ζάρι. Το παιχνίδι με τα ζάρια είναι αρκετά απλό: το πρώτο άτομο που θα φτάσει στους 50 ή περισσότερους βαθμούς κερδίζει – ο αριθμός των κουκκίδων που φέρνει στο ζάρι κάθε φορά ο κάθε παίκτης/παίκτρια καθορίζει και τους βαθμούς που παίρνει. Ωστόσο, υπάρχουν δύο ελαφρώς διαφορετικά σετ κανόνων.

Αρχικά, δώστε την εκδοχή Α από το φύλλο εργασίας "ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΚΑΝΟΝΕΣ" του μαθητικού βιβλίου εργασίας σε κάθε ομάδα.

Εκδοχή Α:

Αυτή η εκδοχή απαιτεί ένα άτομο να είναι ο διαιτητής του παιχνιδιού. Μπορείτε είτε να ορίσετε έναν/μία μαθητή/μαθήτρια ως διαιτητή ανά ομάδα είτε να αφήσετε κάθε ομάδα να αποφασίσει μόνη της για το ποιον/ποια θα ορίσει διαιτητή. Μπορεί να γίνουν αρκετοί γύροι με τους κανόνες της εκδοχής Α, και σε αυτή την περίπτωση συνιστάται να ορίζεται διαφορετικό άτομο ως διαιτητής για κάθε νέο γύρο. Είναι σημαντικό, όμως, να υπάρχει αρκετός χρόνος για να παίξουν τουλάχιστον έναν γύρο με τους κανόνες της εκδοχής Β!

Δώστε τους κανόνες της εκδοχής Β στους μαθητές και τις μαθήτριες αφού έχουν παίξει τουλάχιστον έναν γύρο με τους κανόνες της εκδοχής Α. Φυσικά, αν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος μπορούν να παιχτούν αρκετοί γύροι και με τους κανόνες της εκδοχής Β.

Η εκδοχή Α δίνει, άδικα για τους υπόλοιπους παίκτες/παίκτριες, πλεονεκτήματα στον/στη διαιτητή, αφού μπορεί (αλλά δεν είναι υποχρεωμένος/υποχρεωμένη) να επιβάλλει κανόνες που του/της δίνουν μεγαλύτερες πιθανότητες να κερδίσει το παιχνίδι. Αυτή η εκδοχή περιέχει μεγάλο δυναμικό σύγκρουσης, καθώς οι παίκτες/παίκτριες, εξαιρουμένου του/της αρχηγού, μπορεί να αισθανθούν ότι αντιμετωπίζονται άδικα από τους κανόνες του παιχνιδιού (και δικαίως).

Μπορείτε να εκμεταλλευτείτε αυτή την ευκαιρία για να συζητήσετε πώς προκύπτουν οι συγκρούσεις, πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν και ποιες στρατηγικές επικοινωνίας είναι σημαντικές για να τις μετριάσετε (π.χ. «Άφησε τον άλλο/την άλλη να τελειώσει την πρότασή του/της.», «Άκουσε προσεκτικά τον άλλο/την άλλη.», «Όχι προσβολές», κ.λπ.).

Είναι σημαντικό, ωστόσο, να τονιστεί ότι δεν είναι ο/η διαιτητής του παιχνιδιού που παίζει άδικα, αλλά ότι οι ίδιοι οι κανόνες της εκδοχής Α είναι άδικοι. Αυτό είναι το πρώτο δίδαγμα που αποκτούν οι μαθητές/μαθήτριες: ότι δηλαδή οι κανόνες δεν είναι πάντα δίκαιοι (όπως και για την προηγούμενη άσκηση, ότι αυτό που είναι νόμιμο δεν είναι αυτόματα και πάντα δίκαιο). Εάν χρειαστεί, προκαλέστε τους μαθητές/μαθήτριες με την ερώτηση αν ο/η διαιτητής είναι άδικος/άδικη ή αν οι κανόνες είναι άδικοι. Στη συνέχεια, μπορείτε να αναφερθείτε στη σημασία του ποιος/ποια έχει την εξουσία να διαμορφώνει και να επιβάλλει κανόνες.

Μετά από αυτή τη στοχαστική διακοπή (η οποία μπορεί να γίνει είτε με ολόκληρη την τάξη είτε ξεχωριστά σε κάθε ομάδα) δώστε στους/στις μαθητές/μαθήτριες τους κανόνες της εκδοχής Β. Οι κανόνες είναι παρόμοιοι με αυτούς της εκδοχής Α, αλλά τώρα η ομάδα (και όχι μόνο ο/η διαιτητής) μπορεί να αποφασίσει ποιους κανόνες θέλει να εφαρμόσει στο παιχνίδι. Επιπλέον, οι κανόνες δεν αντιμετωπίζουν πλέον τον/την διαιτητή ως ειδικό/ειδική (πιο προνομιούχο/προνομιούχα) παίκτη/παίκτρια, αλλά όλους τους παίκτες/παίκτριες ως ίσους/ίσες. Έτσι, θα πρέπει να υπάρχουν πιο ίσες ευκαιρίες για έχουν τις ίδιες πιθανότητες να κερδίσουν όλοι/όλες το παιχνίδι.

Ένα δίδαγμα που εξάγεται και που μπορείτε να συζητήσετε με τους μαθητές και τις μαθήτριες μετά από τουλάχιστον έναν γύρο με τους κανόνες της εκδοχής Β είναι: Για να είναι πιο δίκαιοι, οι κανόνες πρέπει να αντιμετωπίζουν όλους και όλες ως ίσους/ίσες και να μην δίνουν άδικα πλεονεκτήματα σε μία πλευρά (στη συγκεκριμένη περίπτωση: στον/στη διαιτητή).

ΑΝΑΛΗΨΗ ΔΡΑΣΗΣ

Αυτή η άσκηση ενθαρρύνει τους μαθητές και τις μαθήτριες να ασχοληθούν με τη διαμεσολάβηση μεταξύ συνομηλίκων στο σχολείο. Πολλά σχολεία στην Ευρώπη εφαρμόζουν ένα πρόγραμμα που εκπαιδεύει μαθητές/μαθήτριες να λειτουργούν ως διαμεσολαβητές στο σχολείο τους. Ένας/Μία διαμεσολαβητής μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση διαφωνιών και συγκρούσεων μεταξύ μαθητών/μαθητριών χωρίς τη χρήση βίας. Οι διαμεσολαβητές είναι εκπαιδευμένοι μαθητές και μαθήτριες (συχνά από συνομηλίκους/συνομήλικες) και αναλαμβάνουν ευθύνες και καθήκοντα.

Μια πιο λεπτομερής εισαγωγή βρίσκεται επίσης στο φύλλο εργασίας "ΑΝΑΛΗΨΗ ΔΡΑΣΗΣ" στο μαθητικό βιβλίο εργασίας για τον ΣΑΑ 16. Σε αυτό, οι μαθητές και οι μαθήτριες ρωτιούνται αν γνωρίζουν και κατά πόσο εφαρμόζεται ένα τέτοιο πρόγραμμα διαμεσολάβησης στο σχολείο τους. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να ελέγξετε πόσο εξοικειωμένοι είναι οι μαθητές/μαθήτριες με αυτό, αν εφαρμόζεται ήδη στο σχολείο τέτοιο πρόγραμμα.

Εάν υπάρχει πρόγραμμα διαμεσολάβησης από συνομηλίκους/συνομήλικες στο σχολείο σας, μπορείτε να υποστηρίξετε τους μαθητές και τις μαθήτριες προσκαλώντας κάποιον/κάποια από το πρόγραμμα να επισκεφθεί την τάξη σας και να δώσει πληροφορίες. Ίσως μπορείτε να γράψετε μαζί μια πρόσκληση στην τάξη. Εάν επίσης υπάρχει διαθέσιμο πληροφοριακό υλικό, μπορείτε φυσικά να το χρησιμοποιήσετε . Οι μαθητές και οι μαθήτριες μπορούν εκ των προτέρων να προετοιμάσουν ερωτήσεις που θα ήθελαν να κάνουν σε αυτόν τον/ αυτή την εκπρόσωπο.

Εάν δεν εφαρμόζεται τέτοιο πρόγραμμα στο σχολείο σας, μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για αυτά τα προγράμματα στο διαδίκτυο. Για παράδειγμα, εδώ: https://www.pi.ac.cy/pi/files/pavis/ekpaideftiko_yliko/scholika_encheiridia/odigos_scholikis_diamesolavisis.pdf

Ασκήσεις Επικοινωνίας:

• Λεξιλόγιο για Συναισθήματα: Ξεκινήστε συλλέγοντας λεξιλόγιο για συναισθήματα στον πίνακα. Στη συνέχεια, ζητήστε από τους μαθητές και τις μαθήτριες να εκφράσουν την τρέχουσα διάθεσή τους χωρίς να χρησιμοποιήσουν τις λέξεις "καλή" ή "κακή".

• Άσκηση «Κατηγοριών»: Μια οδηγία για τη δεύτερη δραστηριότητα θα μπορούσε να είναι η εξής: "Τώρα θέλω να γράψετε τρεις προτάσεις «κατηγορίες» επιρρίπτοντας ευθύνες σε ένα άτομο για μια σύγκρουση που ενδεχομένως είχατε μεταξύ σας οι οποίες να ξεκινούν με ‘Εσύ…’ (π.χ., ‘Εσύ δεν με άκουσες’). Στη συνέχεια, δώστε τις στον συμπαίκτη ή στη συμπαίκτρια σας. Τώρα, παρακαλώ μετατρέψετε τις προτάσεις «κατηγορίες» που ξεκινούν με ‘Εσύ…’ σε προτάσεις οι οποίες να ξεκινούν με ‘Εγώ…’ όπως στο παράδειγμα."